गौरीपूजन

गौरीपूजन :
भाद्रपद शुक्लपक्षात षष्ठीला गौरी घरात आणली किंवा स्थापित केली जाते. सप्तमीला पूजन, अष्टमीला विसर्जन अशी या सणाची तीन दिवसांची रचना असते. या काळात महिलांची लगबग असते. घरोघरी त्यानिमित्त हळदी-कुंकू समारंभ योजले जातात. पक्वान्नाचे जेवण बनवले जाते. घराघरात स्वच्छता व सजावट अशी घरालाच वेगळे रूप देण्याचीही घाई -गडबड असते. जाती-उपजातींप्रमाणे या सणाच्या पद्धती वेगवेगळ्या आहेत. पण प्रत्येक घरात गौरी घरात निवासालाच आलेल्या आहेत या श्रद्धेने त्यांचे स्वागत, पूजन केले जाते.

काही ठिकाणी, काही घरांत गौरींनाच ‘महालक्ष्मी’ असे म्हटले जाते. ज्येष्ठ नक्षत्रावर ही पूजा होते म्हणून ‘ज्येष्ठ गौरी’ असेही म्हणतात. महालक्ष्मी आणि गौरी किंवा ज्येष्ठा-कनिष्ठा, सखी-पार्वती अशा जोडीने त्या घरात आणल्या जातात. खड्याच्या गौरी, मुखवट्याच्या गौरी, मोठ्या सजावटीसह गौरी अशा अनेक पद्धतीत पाहण्यास मिळतात.

कोकणात तेरड्याची रोपे सुपात लावून त्यावर मुखवटे ठेवतात, काही लोक विहीरीतले किंवा नदीकाठचे सात खडे आणून त्याची पूजा करतात. गौरी घरी स्थापणे, तिच्या नैवेद्यासाठी १६ भाज्या व पंचपक्वान्न करणे, पुरणाच्या १६ दिव्यांनी ओवळणे, तिसर्‍या दिवशी गौरी विसर्जन करणे असे या सणाचे स्वरूप आहे. जाती-कुटुंबे, यानुसार घराघरात वेगवेगळ्या सजवण्याच्या, खाद्य पदार्थांच्या, पूजेच्या पद्धती आहेत. महालक्ष्मीने एका राक्षसाचा वध केला आणि अनेक स्त्रियांचे सौभाग्य राखले, लोकांना सुखी केले अशीही एक कथा याबाबत सांगितली जाते.